Definicja danych badawczych według Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. - art. 2.9: dane badawcze to dokumenty w formie cyfrowej, inne niż publikacje naukowe, które są gromadzone lub produkowane w ramach działalności badawczo-naukowej i są wykorzystywane jako dowody w procesie badawczym bądź też są powszechnie akceptowane w środowisku naukowym jako konieczne do weryfikacji poprawności ustaleń i wyników badań.
W Polsce przełomowym momentem dla wdrożenia zasady Open Access także dla danych badawczych była decyzja największego fundatora nauki w Polsce, czyli Narodowego Centrum Nauki – jako pokłosie dyrektywy unijnej. NCN w czerwcu 2019 roku wprowadził do formularza wniosku o finansowanie projektu załącznik, w którym wnioskodawca musi przedstawić skrócony plan zarządzania danymi badawczymi (Data Management Plan), które powstaną w ramach realizacji projektu. Plan ten ma być uzupełniany na etapie składania raportu końcowego i oceniany po zakończeniu realizacji projektu. Rola Planu Zarządzania Danymi Badawczymi we wniosku grantowym NCN jest coraz bardziej znacząca i niebagatelna dla recenzentów wniosku.
Od 2021 roku otwieranie danych badawczych jest w Polsce ujęte w ramy prawne (Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego), przy czym w art. 22 tej ustawy pojawia się sformułowanie kluczowe: „Dane badawcze, będące w posiadaniu podmiotów, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, podlegają bezpłatnie ponownemu wykorzystywaniu, jeżeli zostały wytworzone lub zgromadzone w ramach działalności naukowej finansowanej ze środków publicznych oraz są już publicznie udostępniane w systemie teleinformatycznym podmiotu zobowiązanego, w szczególności w repozytorium instytucjonalnym lub tematycznym. Podmiot zobowiązany, udostępniając te dane, wraz z ich udostępnieniem informuje o braku warunków ponownego wykorzystywania albo określa te warunki”.
„Tak otwarte jak tylko możliwe, tak zamknięte, jak to konieczne” – zasadnicze hasło przyświecające OA dla danych badawczych:
Pamiętajmy o zaleceniach NCN:
„Dane powiązane (podstawowy zestaw danych) z opublikowanymi artykułami powinny być udostępniane w otwartym repozytorium, tam gdzie to możliwe, zgodnie z warunkami licencji Creative Commons Public Domain (licencja CC0), ze standardami cytowania danych zawartych w Declaration of Data Citation Principles by FORCE 11 oraz na zasadach zawartych w TOP Guidelines. Wszystkie publikowane metadane muszą spełniać wytyczne podane przez OpenAIRE7 i zawierać adnotację o finansowaniu ze środków projektu (Narodowe Centrum Nauki, numer projektu).”
