Plan S / cOAliton S


W 2018 r. jedenaście narodowych organizacji finansujących badania, w tym Narodowe Centrum Nauki, ogłosiło uruchomienie inicjatywy cOAlition S. Jej celem jest doprowadzenie do pełnego i natychmiastowego otwartego dostępu do publikacji naukowych finansowanych ze środków publicznych.

Na początku do koalicji należały tylko organizacje europejskie. Obecnie w jej skład wchodzą również agencje z Ameryki Północnej, Afryki i Bliskiego Wschodu.

Najważniejsze cele Planu S:

  • natychmiastowy otwarty dostęp do publikacji finansowanych ze środków publicznych,
  • stosowanie licencji CC BY,
  • utrzymanie opłat za publikacje na stosownym poziomie,
  • zrezygnowanie ze wsparcia dla czasopism hybrydowych, których wydawcy nie podpisali umów transformacyjnych ze sprecyzowaną datą końcową.

Początkowo zakładano całkowite wprowadzenie postanowień do 2020 r., ale termin ten uległ przesunięciu - wdrożenia Planu S na 2021 r. Dzięki temu, naukowcy i wydawcy mają czas na dostosowanie się do zmian, a agencje finansujące badania – na zmodernizowanie swojej polityki otwartości. Obecne zapisy Planu S rozszerzają także zakres umów transformacyjnych, które regulują przejście od płatnej subskrypcji do modelu otwartego.


Repozytoria w Planie S

Jedną z wytycznych Planu S jest udostępnianie publikacji w modelu zielonej drogi, czyli za pośrednictwem repozytoriów. Przyjęto, że wszystkie publikacje finansowane z grantów przyznawanych przez członków cOAlition S, które nie zostaną udostępnione w otwartych czasopismach lub na otwartych platformach, będą musiały bez żadnych ograniczeń zostać udostępnione w repozytoriach zarejestrowanych w OpenDOAR i zgodnych z wytycznymi OpenAIRE.