Plan Zarządzania Danymi Badawczymi (DMP) w projektach NCN – ważne informacje

Narodowe Centrum Nauki od czerwca 2019 roku obliguje wszystkich wnioskodawców do wypełnienia sekcji wniosku „Plan Zarządzania Danymi”. Jednocześnie na swojej stronie przedstawia wytyczne i podpowiedzi dotyczące sposobu uzupełniania Planu Zarządzania Danymi.

Struktura Planu wymaganego przez NCN jest oparta na wytycznych Science Europa i dzięki temu jest analogiczna do struktur grantów międzynarodowych (np. Horyzont Europa). Jeżeli pewne sformułowania pytań brzmią nieco inaczej, to jednak zawsze dotyczą one analogicznych obszarów.

Każdy Plan wymaga opisania 6 głównych aspektów zarządzania danymi badawczymi w projekcie:

1. Opis, pozyskiwanie i wytwarzanie danych lub ponowne wykorzystanie dostępnych danych.
2. Dokumentowanie, metodologia, metadane oraz jakość danych.
3. Bezpieczeństwo i kopie zapasowe danych.
4. Wymogi prawne, kodeksy postępowania, licencje.
5. Udostępnianie i długotrwałe przechowywanie danych.
6. Zadania związane z zarządzaniem danymi oraz sposób finansowania zarządzania danymi i zagwarantowanie przestrzegania zasad FAIR.

Data Management Plan, choć na pierwszy rzut oka wydaje się skomplikowany i mało intuicyjny, to tak naprawdę może zmobilizować grantobiorcę do przemyślenia pewnych aspektów planowanych badań, a także potencjalnych ryzyk, które mogą niespodziewanie pojawić się już w trakcie realizacji projektu. Powinno to ułatwić zarządzanie badaniami, niezależnie od tego czy prowadzi je badacz samodzielnie, czy w większym zespole, czy nawet jako jeden z udziałowców wielkiego międzynarodowego grantu czy projektu.

Plan Zarządzania Danymi Badawczymi musi być dostosowany do konkretnego grantu czy  projektu. Nie ma jednego uniwersalnego DMP!

Zagadnienia, które warto przemyśleć przed rozpoczęciem badań i przed uzupełnianiem formularza Planu Zarządzania Danymi Badawczymi:

• ustalenie prawa własności danych powstających w trakcie projektu. Dane badawcze zawsze należą do instytucji macierzystych, a nie do naukowca, a jeśli w zespole jest kilka instytucji macierzystych, to na początku trzeba ustalić, które dane będą należały do której instytucji – takie uzgodnienia muszą być spisane w formie umowy. Nie można pominąć ew. kwestii praw osób trzecich,
• wcześniejsze zebranie wszelkich zgód i pozwoleń z zakresu etyki (Komisja Bioetyczna), ochrony danych osobowych i wrażliwych, jeśli takie będą występować (Inspektor Danych Osobowych), zgód osób biorących udział w badaniach, konstruowania umów między instytucjami (Biuro Prawne),
• podział ról i zakresu odpowiedzialności w zespole: zarządzanie danymi badawczymi, wersjonowanie plików z danymi badawczymi, regularne tworzenie kopii zapasowych, selekcja danych badawczych przed zdeponowaniem długotrwałym, kontrola jakości danych,
• przepisy i akty prawne obowiązujące na Uczelni – np. dotyczące kwestii własności intelektualnej i potencjalnej komercjalizacji wyników badań,
• sposób planowanego otwarcia danych: przemyślany wybór repozytorium, wybór licencji, ew. zastosowanie uzasadnionego embarga czasowego.

Pomocne mogą być także przygotowane przez NCN najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi na nie – FAQ NCN.

Wymagane jest wypełnienie części dotyczącej DMP w języku angielskim (wyjątkiem jest konkurs MINIATURA – tu obowiązuje język polski). Należy również pamiętać, że pole tekstowe pod każdym pytaniem ma ograniczenie do 1000 znaków.

DMP może być zmieniane na etapie realizacji projektu. Dopiero w raporcie końcowym należy zamieścić informacje dotyczące zakresu zmian, a także uzasadnić konieczność ich wprowadzenia, co podlega ocenie ekspertów oceniających raporty końcowe. Co więcej – DMP w pierwotnym wniosku w zasadzie zawsze będzie się różnić od DMP w raporcie końcowym.

Oferujemy wszystkim zainteresowanym możliwość indywidualnych konsultacji Planu Zarządzania Danymi Badawczymi w Bibliotece.