Czym jest otwarty dostęp do nauki


Otwarta nauka oznacza przede wszystkim otwarty, wolny i bezpłatny dostęp do publikacji (Open Access) oraz do danych badawczych (Open Data). Nie ogranicza się jednak wyłącznie do nich. Obejmuje także takie zjawiska jak otwarte recenzowanie (Open Peer Review), dostęp do zasobów edukacyjnych (Open Education Resources), otwarte laboratoria oraz dokumentację metodologii procesów (Open Methodology) czy otwarte oprogramowanie (Open Source).


OPEN ACCESS, czyli...

Ruch Open Access to społeczna inicjatywa, rozwijająca się od lat 90. XX wieku. Celem jest zmiana modelu komunikacji naukowej, promowanie idei otwartości i transparentności w nauce. Jej głównymi orędownikami są naukowcy i bibliotekarze, ale także inne grupy związane z nauką, wśród których znajdują się programiści i wydawcy, wspierający działania na rzecz darmowego dostępu do treści naukowych za pośrednictwem Internetu.

Open Access to wolny, bezpłatny, powszechny, trwały i szybki dostęp do publikacji o treściach naukowych i edukacyjnych. Każdy użytkownik Internetu ma prawo czytać, kopiować, drukować, rozpowszechniać, indeksować, cytować i przeszukiwać zasoby otwarte, w tym pełne teksty artykułów, raportów z badań, materiałów konferencyjnych, wykładów akademickich i książek opublikowanych w modelu Open Access. Użytkownik może korzystać z materiałów bez ograniczeń finansowych, prawnych i technicznych przy zachowaniu praw autorskich.

Głównymi modelami rozpowszechniania prac naukowych i wyników badań są złota i zielona droga.